Elektronische knieprothesen: stand van zaken

Extra veiligheidsgevoel is een enorme meerwaarde

“Één van de belangrijkste zaken die we telkens opnieuw horen van onze patiënten is dat ze zich een pak veiliger voelen met een elektronische protheseknie”, vertelt Dries Glorieux. “Dat is niet alleen een gevoel, want dit wordt ook bevestigd door internationale studies. Uit een Amerikaanse studie¹ blijkt dat een elektronische protheseknie in vergelijking met een mechanische protheseknie over een periode van 10 jaar tijd bij 100 prothesepatiënten zorgt voor 82 zware valpartijen minder, 62 lichte valpartijen minder, 16 gevallen minder van osteoarthritis en 11 mensen minder die sterven door een valpartij.”

Belgisch onderzoek naar langdurig effect van MCK’s

Ook in België wordt onderzoek verricht naar MCK’s. Zo bestudeert Dr. Sybille Geers, staflid Fysische Geneeskunde en Revalidatie in het UZ Gent, momenteel welk effect MCK’s op langere termijn hebben op de dagelijkse levenskwaliteit van mensen met een bovenbeenamputatie. “Tijdens dit onderzoek vragen we prothesegebruikers om na het aanmeten van hun elektronische protheseknie 2 keer extra langs te komen bij ons: na 6 maanden en na 1 jaar”, vertelt Dr. Sybille Geers. “Daarbij herevalueren we telkens het gangpatroon, de stapsnelheid, de vlotheid waarmee iemand een helling of trap op- en afgaat, het vertrouwen dat iemand heeft in zijn prothese en hun perceptie qua levenskwaliteit. Ook de Waalse collega’s voeren momenteel een gelijkaardig onderzoek. Zo willen we de waarde van een elektronische protheseknie op lange termijn nog beter kunnen inschatten. Die inzichten zullen we eveneens delen met de mutualiteit en het RIZIV.”

Terugbetaling maakt MCK’s toegankelijk

“De extra veiligheid die een MCK biedt, het natuurlijker gangpatroon en het feit dat MCK’s nu terugbetaald worden maakt dat er veel vraag naar is bij prothesepatiënten”, aldus Dries Glorieux. “In 2021 werden er volgens gegevens van het RIZIV 148 elektronische protheseknieën afgeleverd. We merken zelf ook dat het drukker is. Onze zorgverstrekkers en kinesitherapeuten begeleiden momenteel evenveel patiënten op een maand met hun MCK als vroeger op een jaar toen de terugbetaling er nog niet was.”

“Het is heel fijn dat we het vertrouwen krijgen van zoveel prothesepatiënten om hen die extra levenskwaliteit te bieden waar ze al zo lang naar op zoek zijn. Daarom doen we er alles aan om hen met een gepersonaliseerd programma bij te staan. We hebben ook extra prothesisten in ons team aangeworven en specifiek opgeleid om iedere patiënt de best mogelijke zorg te bieden.”

95% van de dossieraanvragen goedgekeurd

Om recht te hebben op een terugbetaling moet je als patiënt een aanvraagprocedure doorlopen (zie kaderstuk voor meer info). “Voor we een dossier opstarten schat een multidisciplinair team bestaande uit een revalidatiearts, een kinesist en een prothesist in of een MCK een functionele meerwaarde zal bieden voor de patiënt”, aldus Dries Glorieux. “Belangrijke criteria die we hierbij hanteren zijn mobiliteit en motivatie. Een patiënt moet nog voldoende mobiel zijn om baat te hebben bij een MCK én de patiënt moet gemotiveerd zijn om te trainen. Pas als we daarvan overtuigd zijn, starten we de aanvraagprocedure op.”

“Dankzij die screening vooraf, onze nauwe samenwerking met revalidatiecentra, de trainingsmogelijkheden die we patiënten bieden en een goed onderbouwde argumentatie waarom patiënt X gebaat zal zijn bij een elektronische knieprothese zorgt ervoor dat meer dan 95% van onze dossiers tot nu toe werden goedgekeurd. Een goed dossier samenstellen vergt wel wat ervaring, maar doordat we intussen al heel veel patiënten hebben begeleid, weten we intussen wel wat de vereisten zijn om tot een goed dossier te komen.”

Administratieve opvolging cruciaal

“Wat ons de afgelopen maanden wel duidelijk is geworden, is dat er bij een terugbetalingsaanvraag voor een elektronische knieprothese redelijk wat administratie komt kijken. Daarom is het goed dat we bij VIGO over een sterk administratief team beschikken die de patiënten, de revalidatiecentra en onze zorgverstrekkers administratief zoveel mogelijk ontzorgen. Zij volgen elk lopend dossier van zeer nabij op. Ze checken onder meer of het voorschrift in orde is en staan in contact met de mutualiteit. Dat zorgt ervoor dat onze dossiers niet onnodig vertraging oplopen en dat we een gemiddelde doorlooptijd van 20 weken tussen de eerste aanvraag en de aflevering kunnen aanbieden aan onze patiënten. We voelen wel dat dit gewaardeerd wordt door de patiënt en zijn behandelende arts maar ook door de mutualiteiten en de verzekeringsinstellingen zelf.”

Training voor professionals en patiënten

“De technologie evolueert snel en een elektronische protheseknie 100% correct instellen vergt training. Opleiding staat bij ons dan ook centraal. Onze prothesisten worden voortdurend bijgeschoold, zodat ze perfect weten hoe een elektronische knieprothese moet worden afgesteld en we geen hulp van fabrikanten nodig hebben. De kennis en ervaring waarover we beschikken omtrent MCK’s geven we ook door aan de revalidatiecentra waarmee we samenwerken. We organiseren regelmatig trainingen in de revalidatiecentra, zodat de mensen die daar werken ook op de hoogte blijven van de laatste nieuwe ontwikkelingen.”

“Niet alleen professionals moeten getraind worden, maar ook patiënten. Daarom voorzien we een persoonlijk trainingsprogramma voor elke patiënt onder begeleiding van kinesisten en prothesisten. Dit zowel tijdens de aanvraagprocedure als na de aflevering van de prothese. We blijven hen begeleiden. Zo zorgen we ervoor dat patiënten het maximum uit hun elektronische knieprothese halen.”

Hoe ziet de toekomst van de MCK’s eruit?

“Fabrikanten zullen ongetwijfeld nieuwe functionaliteiten blijven toevoegen aan de bestaande elektronische knieprothesen. Ze zullen deze verder verbeteren en dat zal de levenskwaliteit van de prothesedragers alleen maar verbeteren.”

“Daarnaast merken we dat er ook meer en meer gemotoriseerde elektronische knieprothesen op de markt komen. Dat zijn elektronische knieprothesen die niet alleen een remmende werking hebben tijdens het stappen – zoals bij MCK’s het geval is – maar ook over een kleine motor beschikken. Die motor neemt de kracht over die je normaal vanuit je bovenbeenspieren genereert om je knie te strekken. Zo hoef je als prothesedrager zelf minder kracht te zetten om je been naar voor te bewegen en zo kost dit ook minder energie. Deze knieën maken het ook makkelijker om recht te gaan staan wanner je neerzit en ook trappenlopen wordt makkelijker. Deze knieën worden momenteel nog niet terugbetaald, maar ik verwacht dat dit in de toekomst wel het geval zal zijn”, blikt Dries Glorieux hoopvol vooruit.

¹Chen, C., Hanson, M., Chaturvedi, R. et al. Economic benefits of microprocessor controlled prosthetic knees: a modeling study. J NeuroEngineering Rehabil 15 (Suppl 1), 62 (2018). https://doi.org/10.1186/s12984-018-0405-8