Elk uur telt voor mensen met sepsis
Elk jaar kost sepsis, in de volksmond beter bekend als bloedvergiftiging, naar schatting ongeveer 7.600 mensen het leven in België. Daarnaast treft de aandoening jaarlijks nog tienduizenden patiënten, soms met zware gevolgen, zoals amputaties.
Ilse Malfait is één van de sepsispatiënten die het overleefde, maar wel haar beide onderbenen en vingers verloor door sepsis. Ze schreef er haar boek “Elk uur telt” over. Dries Glorieux, Business Unit Manager Prothesen en Revalidatie bij VIGO, benadrukt dat Ilse lang niet de enige sepsisoverlever is die te maken kreeg met amputaties. “Tot 5% van de amputatiepatiënten die VIGO begeleidt is een gevolg van sepsis.”
Amputatie als redmiddel
“Sepsis kan leiden tot weefselnecrose, waarbij de uiterste ledematen zoals vingers, tenen of volledige ledematen door een gebrek aan bloedtoevoer uiteindelijk afsterven”, aldus Dries Glorieux. “Om de verdere verspreiding van de infectie naar de gezonde delen van het lichaam af te stoppen, is een onmiddellijke amputatie in die gevallen vaak onvermijdelijk.”
Moeilijke stompvorm en maatwerkliners
“Een bijkomende moeilijkheid in het revalidatietraject van sepsispatiënten om opnieuw te kunnen stappen met een prothese, is dat ze vaak een moeilijke stompvorm hebben”, gaat Dries verder. “Dat komt doordat de amputatie zeer acuut plaatsvindt en er vaak huidtransplantaties nodig zijn om het bot van de stomp volledig te bedekken. Hoe grilliger de vorm van de stomp, hoe complexer het is om een goede prothese te maken.”
Om de verdere verspreiding van de infectie naar de gezonde delen van het lichaam af te stoppen, is een onmiddellijke amputatie in die gevallen vaak onvermijdelijk.
“Om toch een goede prothese te kunnen maken, werken we bij bij VIGO heel vaak met maatwerkliners voor sepsispatiënten of andere patiënten met een afwijkende stompvorm of knie-exatriculatie. Een liner is een soort van hoes die over de stomp wordt afgerold ter bescherming van de huid. Bij sepsispatiënten scannen we eerst de stomp om vervolgens een liner te maken die binnenin volledig complementair en op maat van de stomp wordt opgevuld. Dat is nodig omdat de combinatie van een complexe stompvorm met een standaardliner ervoor zou zorgen dat er luchtholtes in de liner zouden zitten en de stomp bijgevolg onvoldoende ondersteuning zou krijgen bij het stappen met een prothese. Een liner die niet perfect aansluit veroorzaakt vaak huidproblemen door bv. extra wrijving. De laatste jaren zijn de productietechnieken voor liners ook zeer sterk verbeterd. Zo kunnen we nu in functie van wat de patiënt nodig heeft ook kiezen welke hardheid of uit welke materialen (bv. silicone, polyurethaan of copolymeer) de liner moet bestaan. Bovendien kunnen we een maatwerkliner nu ook eenvoudiger exact gaan reproduceren, wat handig is eens de liner aan het einde van zijn levensduur moet vervangen worden.”
Esthetische prothesen
Naast maatwerkliners worden er bij sepsispatiënten regelmatig ook esthetische prothesen gebruikt zoals een siliconen voorvoet-, hand- of vingerprothese. Deze protheses “vervangen” als het ware het geamputeerde deel van de vinger, hand of voet en hebben allereerst een esthetische functie doordat ze uiterst realistisch zijn. Daarnaast bieden deze protheses ook enige extra functionaliteit doordat ze de grijpfunctie (in het geval van een hand) uitbreiden en ook als tegengewicht of steun kunnen dienen tijdens het vastpakken en vasthouden van voorwerpen. Een voorvoetprothese helpt dan weer om op een natuurlijkere manier te stappen. Dat komt doordat de prothese extra steun biedt wat de natuurlijke afrol van de voet bevordert.
Bij VIGO werken we al een hele tijd met silicone en we mogen er best trots op zijn dat we één van de eersten, zoniet dé eerste, waren die ermee begonnen te werken. Door de jaren heen zijn we er in geslaagd om al heel wat patiënten erg blij te maken me hun siliconen prothese. Dat zullen we in de toekomst blijven doen en ook hier blijven we innoveren. We blijven onze productietechnieken verbeteren, waardoor we nog individueler en nog meer volgens de wensen van de patiënt kunnen werken.
Nood aan een nationaal sepsisplan
“Na een langdurige revalidatie in het ziekenhuis leerde ik opnieuw stappen met prothesen en kan ik zelfs lopen met blades”, vertelt Ilse. “Vorig jaar liep ik mee met Blades on Track, een challenge georganiseerd vanuit het Gentse universitaire ziekenhuis om rond de Gentse Watersportbaan te lopen. Hiermee hebben we aangekaart dat lopen ons fysiek en mentaal sterker maakt en dat blades toch op zijn minst gedeeltelijk terugbetaald zouden moeten worden.”
“Ik ben enorm dankbaar voor wat ik opnieuw kan, maar toch had het nooit zo ver mogen komen. Bij mij kwam het te laat aan het licht dat de symptomen die ik vertoonde op sepsis wezen. Daarom heb ik mijn boek “Elk uur telt” geschreven. Als we erin zouden slagen om de symptomen van sepsis sneller te herkennen en de behandeling bijgevolg sneller wordt gestart, zouden we volgens de meest voorzichtige schatting minstens 300 levens per jaar kunnen redden én kunnen de gevolgen bij patiënten zoals ik beperkt worden. Zwitserland, Zweden en het Verenigd Koninkrijk hebben intussen een nationaal sepsisplan. Andere Europese landen definieerden richtlijnen voor vroegtijdige herkenning van sepsis, ons land nog niet. Dat moet zo snel mogelijk gebeuren. Daar gaat nu al mijn energie naartoe.’
Deel het artikel